Athena Tapınağı
Kaz dağlarının eteklerinde yer alan Athena Tapınağı, günümüzde kadar ulaşan en önemli tarihi kalıntılar arasında yer alıyor. Yaklaşık 120 yıl öncesinde Assos’ta kazı çalışmalarının başlatıldığı biliniyor. Bu kazı çalışmaları sonrasında elde edilen kalıntılar ise görmeye değer. Tanrı Athena adına yapılan bu tapınağın 6. Yüzyılda inşa edildiği biliniyor. Dikdörtgen şekilde planlanarak inşa edilen tapınak oldukça hoş bir deniz manzarasına da sahip. Oldukça etkileyici fotoğraflar çekebileceğiniz Athena Tapınağı’nı görmeden dönmemeniz gerektiğini düşünüyorum.
Akropol’ün en tepesinde yer alan Athena Tapınağı’nın iç yapısında ve dışarısında çevreleme işlevi gören sütunlar yer alıyor. Tapınakta toplamda 34 sütun yer alıyor. Bunlardan ikisi dışında tümünün başlığı bulunuyor. Sütunların neredeyse 5m uzunluğunda olduğu biliniyor. Oldukça güzel bir görünüme sebep olan bu yapı, günümüzde oldukça fazla kişi tarafından ziyaret ediliyor. Athena Tapınağı’nın bir kısmının ise günümüzde dünyada oldukça fazla kişi tarafından ziyaret edilen önemli müzelerde de sergilendiği biliniyor. Bu müzeler arasında Louvre ve Boston Müzesi yer alıyor. Türkiye’de ise Athena Tapınağı’nın bir kısmı İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Bu müzelerde sergilenen sütunlarda yer alan kabartmaların üzerinde, Herakles hakkında hikâyelerin yer aldığı biliniyor.
Athena Tapınağı’nın Konumu
Ege Denizi, Midilli Adası ve Edremit Körfezi’nin hakimiyetine sahip olan Athena Tapınağı, mimari açısından da oldukça önemli bir konuma sahip. Neredeyse Assos’u ziyaret eden herkes tarafından ziyaret edilen bu yapının mimari açıdan Dor düzeninde inşa edildiği ve iyonik mimari özelliklere sahip olduğu biliniyor. Dor düzeninde inşa edilen bu tapınakta farklı şekillerde taş levhalar kullanılmış. Frizlerin üzerinde Heraklas döneminde gerçekleşen mücadeleler ile bazı hayvanların kabartmalarının yer aldığı biliniyor.
Antik Çağ’da tapınakların genellikle değer verilen kişilere ithafen inşa edildiği biliniyor. Athena Tapınağı ise Zeus’un kızı Athena’ya ithaf etmek sebebiyle inşa edilmiş. Surların inşasından sonra konum özenle belirlenmiş. Bu belirlenme sürecinde bölgenin hâkim bir konumda olması dikkate alınmış. Böylelikle Athena Tapınağı Antik Kent’in tam tepesinde yer almış. Assos’ta Athena’ya ithaf edilen bu tapınağın yanı sıra farklı bölgelerde de Athena’ya ithaf edilen tapınaklar inşa edilmiş. Bu tapınaklar Milet, Bergama, Foça ve Erythrai’de yer alıyor.
Athena Tapınağı ve Mimari Yapısı
Bölgede bulunan taş ocaklarında yer alan Andezit taşı ile inşa edilen Athena Tapınağı ilk olarak bir platform üzerine yerleştirilmiş. Daha sonra sütunlar yerleştirilmiş ve günümüzdeki görünümüne benzer bir görünüm kazandırılmış. Dor düzeni ile inşa edilen bu tapınak toplamda 19 sütun ile çevrelendirilmiş. Bu 19 sütundan 13’ü tapınağın uzun kenarında 6’sı ise kısa kenarına yerleştirilmiş. 60 ile 140 cm’e kadar farklı ölçülerde yerleştirilen bu sütunlar bölgenin oldukça hoş bir görünüm kazanmasını sağlamış.
Estetik açıdan bölgenin güzelleşmesini sağlayan bu tapınak, bulunduğu dönemin izlerini taşımaya ve binlerce kişinin buna şahit olmasına devam ediyor. Mimari açıdan da oldukça önemli olan bu bölgeyi ziyaret etmeyi ihmal etmeyin!
Tanrıça Athena ve Mitoloji
Kendisine ithaf edilen 5 tapınaktan biri Assos’ta yer alan Athena, mitolojide oldukça önemli bir yere sahip. Zeus’un kızı olan Athena, en eski tanrıçalardan biri olması ile biliniyor. Mitolojide Athena’nın annesi bulunmuyor. Zeus’un alnından çıktığı bilgisi yer alıyor. Athena’nın mitoloji dünyasında dâhil olduğu hikâye ise şu şekilde biliniyor;
Metis ile birlikte olan Zeus rüyasında kendisinden daha güçlü bir erkek çocuğunun olacağını görüyor. Bu rüya sonrasında Zeus Metis’i yutuyor ve ciddi seviyede bir baş ağrısına yakalanıyor. Bu baş ağrısı sonrasında tanrılar Zeus’un kafasını balta ile yarıp Tanrıça Athena’nın oradan çıkmasını sağlıyorlar. Kadınların yaptığı tüm işler ile sanatın koruyucusu olarak mitolojide yer almakta olan Athena bu şekilde dünyaya geliyor. Atina şehri ise ismini Tanrıça Athena’dan alıyor. Atina’da da Tanrıça Athena adına inşa edilen bir tapınak bulunuyor.
Mitolojide daima ezilen insanların ve kentlerin koruyuculuğunu üstlenmesiyle yer almakta olan Athena, Irmak Tanrısı Triton tarafından büyütülüyor. Triton’un aynı zamanda Athena ve Pallas adında kızları bulunuyor. Bir gün oyun esnasında gerçekleşen kaza sonucunda Triton’un kızı Athena hayatını kaybeder ve bunun üzerine aşırı üzüntü yaşayan tanrıça Athena’nın adını alır ve Zeus’un yanında yer alacağı heykelini yaptırır. Palladion olarak adlandırılmakta olan bu heykel Troya kuruluş ve yıkılışında da önemli bir yere sahip olmasıyla biliniyor.
Attika kentinin koruyuculuğunu üstlenen Athena’nın, kentin yönetimi ile ilgili Poseidon ile yarıştığı biliniyor. Yarış sonucunda kentin koruyuculuğunu kazanan Athena’nın adı Atina kentine veriliyor.
Kent ve kadınların yaptığı işlerin koruyucusu olarak bilinen Athena aynı zamanda müziğin ve dokumacılığın da korumacılığını üstlenmiş. Athena’nın simgeleri arasında ise kumru, baykuş, koç ve balık gibi hayvanlar yer alıyor.
